Trong ba thập kỷ qua, Việt Nam đã thực hiện một cuộc chuyển đổi kinh tế đầy ấn tượng. Từ một quốc gia nghèo đói sau chiến tranh, Việt Nam đã dần leo lên nấc thang kinh tế để trở thành một quốc gia thu nhập trung bình. Hành trình này được đánh dấu bởi những cải cách táo bạo, các quyết sách chiến lược, sở hữu vị trí địa lý thuận lợi và sự hội nhập sâu rộng với kinh tế toàn cầu.

Bước Ngoặt: Cải Cách Đổi Mới

Năm 1986, Việt Nam khởi xướng chính sách Đổi Mới, một cột mốc quan trọng trong lịch sử kinh tế hiện đại. Những thay đổi về tư duy đã chuyển đổi mạnh mẽ một quốc gia nghèo đói lạc hậu sau chiến tranh thành đất nước thu nhập trung bình cao, từ một nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường năng động. Doanh nghiệp tư nhân được khuyến khích phát triển, nhà đầu tư nước ngoài được chào đón và ngành nông nghiệp lột xác ngoạn mục không chỉ đủ tiêu dùng mà còn trở thành xuất khẩu. Kết quả là, hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo, và Việt Nam trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới.

Những Yếu Tố Thúc Đẩy Tăng Trưởng

Nhiều yếu tố đã góp phần vào thành công kinh tế của Việt Nam:

• Hội Nhập Thương Mại Toàn Cầu: Việt Nam là quốc gia có độ mở kinh tế thuộc nhóm cao nhất thế giới. Sau khi tham gia WTO và ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do, Việt Nam đã trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Đến năm 2025 Việt Nam thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Tới năm 2024 đã có 9 nước có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam là: Trung Quốc (2008); Nga (2012); Ấn Độ (2016); Hàn Quốc (2022); Hoa Kỳ (2023) và Nhật Bản (11/2023); Úc (03/2024), Pháp (10/2024), Malaysia (2024), Séc (2025)
• Bùng Nổ Sản Xuất và Xuất Khẩu: Quốc gia này đã trở thành trung tâm sản xuất, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, dệt may, và giày dép, phục vụ các tập đoàn lớn như Samsung và Nike.
• Lợi Thế Nhân Khẩu Học: Với lực lượng lao động trẻ và năng động, Việt Nam đã tận dụng nguồn nhân lực để thúc đẩy các ngành công nghiệp chủ chốt. Với 100 triệu dân, Việt Nam cũng sở hữu thị trường tiêu dùng hấp dẫn với mọi thương hiệu.
• Vị trí địa lý: Việt Nam nằm tại trung tâm của khu vực Đông Nam Á, sở hữu hệ thống cảng biển trải dài, là cửa ngõ hàng hải của nhiều quốc gia phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc thông ra thế giới bên ngoài
• Sự gia tăng của tầng lớp trung lưu: Tầng lớp trung lưu gia tăng tại Việt Nam là động lực cho tiêu dùng nội địa và các thương hiệu quốc tế. Dự kiến, vào năm 2026, Việt Nam có hơn 26 triệu người gia nhập tầng lớp trung lưu.
• Bùng nổ nền kinh tế số: Với việc phổ cập Internet và khả năng kết nối băng thông rộng, tỉ lệ smartphone cao người dân Việt Nam tham gia sâu và trở thành lực đẩy cho nền kinh tế số phát triển năng động.

Những Thách Thức Phía Trước

Dù đạt được nhiều thành tựu, Việt Nam vẫn phải đối mặt với các thách thức lớn nếu muốn thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình:

• Phụ Thuộc Vào Xuất Khẩu Giá Trị Thấp: Nền kinh tế vẫn phụ thuộc nhiều vào các ngành thâm dụng lao động.
• Vấn Đề Môi Trường: Công nghiệp hóa nhanh chóng đã gây tổn hại đáng kể đến môi trường.
• Bất Bình Đẳng và Chênh Lệch Khu Vực: Phát triển không đồng đều giữa thành thị và nông thôn vẫn là một vấn đề nhức nhối. Phát triển không bình đẳng giữa vùng miền.

Hướng Đi Đến Quốc Gia Thu Nhập Cao

Để duy trì tăng trưởng và chuyển mình thành quốc gia thu nhập cao, Việt Nam cần tập trung vào:

1. Đầu Tư Vào Giáo Dục và Đổi Mới: Phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng và thúc đẩy tiến bộ công nghệ.
2. Phát Triển Bền Vững: Cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.
3. Cải Cách Chính Sách: Nâng cao quản trị, tính minh bạch, và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Câu chuyện của Việt Nam là một minh chứng cho sức mạnh của sự năng động và kiên cường. Mặc dù còn nhiều thách thức và rào cản, hy vọng rằng Việt Nam có thể tiếp tục vươn lên trở thành một kinh tế hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á. 15 năm kế tiếp sẽ là thời điểm quyết định liệu Việt Nam có thể đặt trên bệ phóng cho sự thịnh vượng lâu dài hay không.